Optymalizacja podatkowa

Optymalizacja podatkowa ma bezpośredni wpływ na ekonomię zarządzania firmą, przejawiającą się płaceniem możliwie najniższych podatków. Wybór formy opodatkowania zawsze powinien być poprzedzony szczegółową analizą dotyczącą obszarów opodatkowania i wielu czynników, na pozór nie związanych w żaden sposób z działalnością gospodarczą. Przed decyzją co do formy opodatkowania przedsiębiorca powinien przede wszystkim oszacować, jakich spodziewa się dochodów, gdyż umożliwia to ustalenie formy opodatkowania zgodnej z przepisami prawa polskiego.

Optymalizacja podatkowa

Polskie firmy są dziś bardziej skupione na pożytku czerpanym ze wzrostu gospodarczego niż na efektywnym wykorzystaniu wszystkich możliwych sposobów na ograniczenie podatku dochodowego. Firmy te powinny skorzystać z możliwości poprawy rentowności netto czyli optymalizacji podatku dochodowego.

Ogólne pojęcie

Optymalizacji podatkowej nie zdefiniowano w normie prawa podatkowego ani w żadnej z norm prawnych polskiego systemu prawnego. Mimo braku definicji optymalizacji w prawie polskim, możemy ją znaleźć w literaturze biznesowej jak i słownikach bądź Internecie. Jest to zbiór działań mających na celu realizację wybranego rezultatu ekonomicznego, który powoduje jak najniższy ciężar podatkowy. Optymalizacja podatkowa może polegać zarówno na redukcji ciężaru podatkowego jak i odsunięciu go w czasie. Optymalizacja podatkowa jest możliwa z powodu różnych form organizacji obrotu gospodarczego, dopuszczonych przez prawo. Dzięki optymalizacji przedsiębiorcy mogą generować lepsze wyniki firmy, zauważyć nowe możliwości, a organy podatkowe sprawdzają czy granica między optymalizacją a obejściem prawa jest zachowana. Korzystne ukształtowanie struktury biznesowej przedsiębiorstwa pozwala na efektywne zmniejszenie poziomu opodatkowania. Metody działań optymalizacyjnych stanowią wiedzę, która ma ogromną rolę w konkurencji między podmiotami funkcjonującymi na rynku. Skuteczna optymalizacja w firmie zależy od znajomości zasad rachunkowości, prawa podatkowego oraz orzecznictwa, doświadczenia w stosowaniu prawa podatkowego, kultury wymiany myśli i poglądów, zdolności osoby zajmującej się optymalizacją do znajdowania niekonwencjonalnych rozwiązań. Optymalizacja może polegać zarówno na wyborze określonego, korzystnego w danym momencie sposobu opodatkowania, nabyciu prawa do korzystania z ulg podatkowych, nie podejmowaniu czynności, które powodują powstanie obowiązku podatkowego, lokowaniu działalności gospodarczej na terenach państw stosujących łagodną politykę podatkową bądź obejściu prawa jak i wielu innych działaniach. Trzy bardzo ważne korzyści dla firm, które przynosi optymalizacja to:

• zmniejszenie kosztów podatkowych,
• zwiększenie przewagi rynkowej firmy poprzez wykorzystanie zachęt ze strony polityki państwa lub zmniejszeniu obciążeń podatkowych dla klientów lub przedsiębiorców,
• minimalizacja zagrożeń wynikających z ryzyka podatkowego (czyli niepewności skutku podatkowego powiązanego z konkretnym zdarzeniem gospodarczym).

Optymalizacja a obejście prawa

Jest wiele definicji obejścia prawa podatkowego. Jedna z nich mówi, że obejście prawa to wykorzystywanie zasady swobody umów, dzięki której można manewrować obowiązkiem podatkowym i osiągnąć stan niższego opodatkowania. Obejście prawa to też działania nieobjęte zakazem prawnym, ale w celu osiągnięcia zakazanego przez prawo lub czynności prawne zmierzające do efektu dozwolonego przez prawo w sposób nieprzewidziany przez prawo. Sądy administracyjne odrzucają koncepcje obejścia ustawy jako wywołanie zakazanego przez prawo skutku, za pomocą ukształtowania czynności prawnej w taki sposób, że ma ona cechy zgodne z prawem polskim. Aby działanie podatnika uznać za podjęte do obejścia ustawy, trzeba by wskazań normę prawną która zakazuje osiągniecia konkretnego skutku. Brak takiej normy prawnej uniemożliwia zastosowanie koncepcji obejścia prawa.

Unikanie a uchylanie się od opodatkowania

Unikanie opodatkowania polega na działaniu w celu obniżenia opodatkowania w ramach prawa i posługuje się jego metodami w sposób otwarty. Operacji tych podatnik nie ukrywa przed organami podatkowymi i chce żeby te działania stały się podstawą do ustalenia jego zobowiązań podatkowych, mimo, że bywają one często na granicy prawa. Unikanie opodatkowania może przybrać, również nielegalne formy takie jak:

• zatajenie rachunkowe, czyli nierzetelne prowadzenie rachunkowości,
• zatajenie przedmiotu opodatkowania, czyli podnoszenie stawek opodatkowania skutkuje pomniejszeniem przedmiotu do opodatkowania i wpływów podatkowych,
• zorganizowanie niewypłacalności, czyli chęć ukrycia dochodów i części obrotów lub niezgłaszanie obowiązku podatkowego do urzędu skarbowego w skutek czego fiskus ponosi ogromne straty,
• fałszywe kwalifikowanie, czyli ukrywanie rzeczywistej sytuacji poprzez upozorowanie sytuacji prawnej, w której inna osoba występuje w imieniu konkretnego podmiotu.

Uchylanie się od podatków jest to podejmowanie działań zakazanych przez prawo podatkowe, prowadzące do częściowej lub całkowitej eliminacji ciężarów podatkowych. Takie działania to między innymi: niezgłoszenie obowiązku podatkowego, fałszowanie dokumentów czy nieujawnienie niektórych bądź wszystkich źródeł przychodów. Każdy z tych przypadków jest działaniem nielegalnym. Działania optymalizacyjne często są określane jako „działania na granicy prawa”. Określenie to oddaje ryzyko związane z pewnymi działaniami redukującymi obciążenia podatkowe. Ryzyko jest to po części spowodowane niejasną redakcją języka stanowionego prawa, jak również nieprzewidzeniem niektórych działań ze strony podatników, zmierzających do płacenia niższych podatków w legalny sposób. Organy podatkowe podejmują działania zmierzające do zlikwidowania luk prawnych, jest to jednak bezpodstawne, ponieważ tylko ustawodawca ma prawo do takich działań i może to uczynić tylko w drodze ustawy.